De afgelopen jaren is de westers-boeddhistische wereld meermalen en binnen verschillende richtingen opgeschrikt door schandalen rondom machtsmisbruik (seksueel misbruik in het bijzonder) door een leraar. Ook in Nederland. Het Boeddhahuis wil mede daarom zorg dragen voor een veilige en zorgzame omgeving. Evenals ondersteuning, indien nodig.
Alle boeddhistische organisaties die aan het Boeddhahuis verbonden zijn, spannen zich maximaal in om zo’n omgeving te realiseren en te behouden. Als basis gaan we uit van 5 ethische richtlijnen:
– niet doden, het leven beschermen
– niet stelen, niet nemen wat niet gegeven is
– geen seksueel wangedrag plegen
– niet liegen, niet kwetsend spreken
– geen verdovende middelen gebruiken
De ethische basis die door deze leefregels gelegd wordt, geeft in feite de eerste beoefening op het boeddhistische pad weer. Het benoemen van deze ethische basis is vooral een aanmoediging om in woord en daad naar deze richtlijnen te leven en te handelen. De richtlijnen zijn geen meetlat om jezelf of elkaar te beoordelen of te veroordelen. Vanuit een boeddhistisch perspectief past geduld en compassie als het niet (helemaal) lukt. Mochten bepaalde regels toch overtreden zijn dan stimuleren we als Boeddhahuis een proces van vergeving en verzoening, ook als er consequenties in de juridische sfeer zijn.
In het Boeddhahuis zijn boeddhistische groepen van verschillende origine vertegenwoordigd. Deze groepen hebben vaak ieder ook eigen ethische richtlijnen vastgesteld. In grote lijnen komen die overeen met die van het Boeddhahuis. In iedere boeddhistische organisatie binnen het Boeddhahuis is de rol van de leraar een erg belangrijke en zijn de eigen richtlijnen voor leraren vaak nog verder uitgewerkt en toegespitst op de positie van de leraar in de sangha, en op de leraar-leerling relatie.
Naast de vijf ethisch richtlijnen onderschrijft het Boeddhahuis ook de uitgangspunten die verschillende internationaal bekende leraren hebben geformuleerd in onderstaande open brief.*
Mochten er zich problemen voordoen (zoals bijv. machtsmisbruik, intimidatie, seksueel misbruik etc.) waarbij u ondersteuning nodig hebt dan kunt u een beroep doen op de externe vertrouwenspersoon van de Boeddhistische Unie Nederland . De Boeddhistische Unie Nederland opereert landelijk en het Boeddhahuis is een initiatief van boeddhisten en boeddhistische groepen in Rotterdam.
* Open brief, Conference of Western Buddhist Teachers, 1993
1. Als boeddhisten ligt onze primaire verantwoordelijkheid bij het leveren van een optimale bijdrage aan een betere wereld voor alle vormen van leven. Het onder de aandacht brengen van het boeddhisme als een religie is een secundaire aangelegenheid. Vriendelijkheid en mededogen, de bevordering van vrede en harmonie, evenals tolerantie en respect voor andere religies zouden de drie leidende beginselen van onze acties moeten zijn.
2. In het Westen, waar zo veel verschillende boeddhistische tradities naast elkaar bestaan, moet men constant op de hoede zijn voor het gevaar van sektarisme. Zo’n houding van verdeeldheid is vaak het gevolg van het niet begrijpen of waarderen van iets buiten de eigen traditie. Leerkrachten uit alle scholen zouden dus veel baat hebben bij het bestuderen van en het opdoen van praktische ervaring van de leer van andere tradities.
3. Leraren zouden ook open moeten staan voor de gunstige invloeden van seculiere en andere religieuze tradities. Zo kunnen de inzichten en technieken van de hedendaagse psychotherapie vaak van grote waarde zijn bij het verminderen van het ervaren van lijden van studenten. Tegelijkertijd moeten inspanningen om psychologisch georiënteerde praktijken binnen de bestaande boeddhistische tradities te ontwikkelen worden aangemoedigd.
4. De individuele positie als leraar ontstaat in afhankelijkheid van het verzoek van zijn of haar leerlingen, niet alleen als gevolg van zodanige benoeming door een hogere autoriteit. De student zal om die reden zeer zorgvuldig moeten zijn bij het selecteren van een geschikte leraar. Er zou voldoende tijd moeten worden besteed aan het maken van deze keuze, die gebaseerd zou moeten zijn op persoonlijk onderzoek, rede en ervaring. Studenten moeten worden gewaarschuwd tegen de gevaren van het ten prooi vallen aan charisma, kwakzalverij of exotisme.
5. Er is een sterke bezorgdheid geuit over onethisch gedrag onder leraren. In de afgelopen jaren zijn zowel Aziatische en Westerse docenten betrokken geweest bij schandalen met betrekking tot seksueel wangedrag met hun leerlingen, misbruik van alcohol en drugs, verduistering van fondsen en misbruik van macht. Dit heeft geleid tot grote schade aan zowel de boeddhistische gemeenschap als de betrokken personen. Iedere student zou moeten worden aangemoedigd om verantwoorde maatregelen te nemen om leraren te confronteren met onethische aspecten van hun gedrag. Als de leraar geen tekenen van hervorming toont zouden studenten niet moeten aarzelen om onethisch gedrag, waarvan onweerlegbaar bewijs is, bekend te maken.
Dit dient te gebeuren zonder aanzien van de andere, gunstige aspecten van zijn of haar werk, en van iemands geestelijke inzet voor die leraar. Daarnaast zou in alle publiciteit duidelijk moeten worden gemaakt dat dergelijk gedrag niet in overeenstemming is met de boeddhistische leer. Het maakt niet uit wat voor spirituele verworvenheden een leraar heeft, of claimt te hebben bereikt, niemand kan boven de normen van ethisch gedrag staan. Om de Boeddhadharma niet in diskrediet te brengen en om schande aan studenten en docenten te voorkomen, is het noodzakelijk dat alle leraren zich tenminste houden aan de 5 leefregels voor leken. In gevallen waarin de ethische normen zijn geschonden zou compassie en zorg moeten worden getoond in de richting van zowel de leraar als de leerling.
6. Op een zelfde manier als de Dharma zich in de loop van de geschiedenis geadapteerd heeft aan vele verschillende culturen in Azië, zal deze in het Westen verder te ontwikkelen op basis van omstandigheden. Hoewel de principes van de Dharma tijdloos zijn, is het van belang om zorgvuldig onderscheid te maken tussen de essentiële lessen en de culturele valkuilen.
Toch zou er om verschillende redenen verwarring kunnen ontstaan. Zo zou er een loyaliteitsconflict kunnen ontstaan tussen de toewijding aan iemands Aziatische leraren en de verantwoordelijkheid voor diens eigen Westerse studenten. Op een gelijksoortige manier zou er een meningsverschil kunnen ontstaan over de aard van het oefenen als kloosterling of als leek.
Bovendien bevestigen we de noodzaak van gelijkheid tussen de seksen in alle aspecten van de boeddhistische theorie en de praktijk. De Westerse leraren werden aangemoedigd door de Dalai Lama om meer verantwoordelijkheid te nemen bij het creatief oplossen van de kwesties die werden opgeworpen. Voor velen was het advies van de Dalai Lama een diepgaande bevestiging van hun eigen gevoelens, bezorgdheid en handelingen. Naast het feit dat men eerlijk met de Dalai Lama kan discussiëren, was de conferentie een waardevol forum voor docenten uit verschillende tradities om meningen uit te wisselen. We zijn al toekomstige ontmoetingen met Zijn Heiligheid aan het plannen en zullen andere collega’s uitnodigen die niet aanwezig waren in Dharamsala om deel te nemen aan het lopende proces.
Bovenstaande tekst is een vertaling van een oorspronkelijke Engelse tekst, gepubliceerd in 1993 naar aanleiding van een internationale conferentie van boeddhistische leraren met de Dalai Lama in Dharamsala en ondertekend door de volgende boeddhistische leraren:
Fred von Allmen, Ven. Ajahn Amaro, Ven. Olande Ananda, Martine Batchelor, Stephen Batchelor, Alex Berzin, Ven. Thubten Chodron (Cherry Greene), Lama Drupgyu (Tony Chapman), Lopon Claude d’Estree, Edie Irwin, Junpo Sensei (Denis Kelly), Brendan Lee Kennedy, Bodhin Kjolhede Sensei, Jack Kornfield, Dharmachari Kulananda, Jakusho Bill Kwong Roshi, Lama Namgyal (Daniel Boschero), Ven. Tenzin Palmo, Ven. Thubten Pende (James Dougherty), Lama Surya Das (Jeffrey Miller), Robert Thurman, Sylvia Wetzel.
* De oorspronkelijke Engelse tekst vindt u hier : info-buddhism.com |